کد مطلب:11636 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

آيا انسان مي تواند از دو يا چند مرجع تقليد كند، مثلاً هر كدام كه راحت تر بود عمل كند؟

تقليد در لغت به معناي گردن بند در گردن انداختن و در اصطلاح فقهي عمل به فتواي مجتهدي نمودن است چنان كه شيوهء عقلا در هر عصر وزمان بر اين است كه اگر كسي جاهل به امري از امور بود، به آن كس كه آگاه به آن امر باشد رجوع مي كند و از اين راه جهل خويش را بر طرفمي نمايد. در مورد احكام دين نيز امر بدين منوال است، چه هر كسي كه نتواند احكام دين را بااستدلال و استناد به مدارك و به طريق اجتهاد دريافت دارد، از اين رو بايد به متخصص و خبره در امر دين يعني فقيه جامع الشرايط مراجعه بنمايند.(1)

تقليد از ضروريات زندگي انسان است، چه عالم باشد و چه جاهل. نياز جاهل به تقليد در زندگي روزمره اش محتاج به بيان نيست و نياز عالم به تقليد به اين جهت است كه هر دانشمندي دايره دانش او به قسمت ناچيزي از احتياجات او محدود است، مثلاً دانشمند در طب در ساختن خانه اش بايد مقلد مهندس و معمار ساختمان باشد و اگر سوار هواپيما شد مقلّد خلبان و اگر سوار كشتي شد پيرو بي چون و چراي ناخدا باشد. بنابراين، كسي كه ايمان به دين دارد و مي داند در دين براي او وظايف و تكاليفي معين شده است، به حكم عقل و فطرت خود ملزم است نسبت به آن وظايف يكي از سه راه را انتخاب كند: يا تحصيل علم به آن ها پيدا كند و يا از عالِم به آن ها پيروي كند و يا جانب احتياط را مراعات كند و در صورتي كه نه عالم به آن وظايف است و نه اهل احتياط، راه منحصر به پيروي از نظريات عالم و دانشمند به آن احكام است و اگر دانشمندان در آن احكام اختلاف نظر داشتند، از نظر اعلم آن ها پيروي كند.(2)

انسان بايد در احكام از مرجع تقليد اعلم پيروي نمايد و زماني كه مرجع تقليد خود را شناخت بايد فقط از او پيروي نمايد و نمي تواند مسئله اي را از مرجع ديگر تقليد نمايد و ملاك تقليد به دست شخص نيست تا از هر كس كه خواست در مسئله اي پيروي نمايد. از اين رو اولاً: بايد از مرجع اعلم تقليد نمود؛ ثانياً: ملاك تقليد آساني و سختي نيست بلكه انسان مقلّد بايد از نظرات و فتاواي مرجع تقليد خود پيروي نمايد. البته در صورتي كه مساوي باشند انسان در گام اول مي تواند در هر مسئله اي از يكي از مراجع كه مساوي هستند تقليد كند و چون از آن مرجع خاص تقليد كرد، بايد در مسايل ديگر نيز از او تقليد كند، مگر آن كه در برخي موارد خود آن مرجع اجازة تقليد از مرجع ديگر داده باشد، البته اگر هر كدام از مراجع در زمينه اي و رشته اي اعلم و متخصص تر بود بايستي در آن زمينه از او تقليد كرد.

پي نوشت ها:

1. سيد مصطفي حسيني دشتي، معارف و معاريف، ج 3، ص 637.

2. آيت ا... وحيد خراساني، رساله توضيح المسائل، ص 172 و 173.